آموزش الکترونیکی به نام های آموزش از طریق وب، آموزش غیر حضوری، آموزش از راه دور، تعلیم و تربیت از راه دور و خودآموزی از طریق رایانه مطرح می شود. به طور دقیق تر می توان گفت این نوع آموزش توسط اینترانت، اینترنت، پخش ماهواره ای، دیسک و نوار های صوتی ارائه می گردد.اما در بیشتر مواقع ارائه آموزش از طریق وب و به صورت الکترونیکی بالاترین کیفیت را دارا خواهد بود. از آنجایی که فضای اینترنت بستر مناسبی برای نگهداری محتواهای آموزش های الکترونیکی نیست، به همین دلیل سامانه های آموزشی الکترونیکی و مجازی، طراحی و پیاده سازی شده است. با کمک و استفاده از این نوع سیستم ها می توان متن ها، عکس ها، ویدیوها، تمرین ها و آزمون ها را در آنها نگهداری و در جهت پیشبرد آموزش از آنها استفاده کرد. LMS یک سامانه آموزش مجازی است که در این مقاله به بررسی آن میپردازیم.
در عصر جدید که جامعه به شدت تحت تأثیر فناوری های نوین در زمینه ارتباطات قرار گرفته؛ این تأثیرات خود را بیش از پیش در زمینه نظام آموزشی نشان داده است. آموزش مجازی و استفاده از نرم افزار آموزش مجازی lms با سرعت قابل توجهی رواج پیدا کرده و جایگاه خود را در نظام آموزشی بیشتری از کشورهای جهان ثبت نموده است. سیستم LMS یا Learning Management System سیستمی است که کلیه نیازهای آموزشی سازمان را به صورت الکترونیکی و اینترنتی برآورده می کند. با داشتن سیستم LMS می توان کلیه فعالیت های آموزشی سازمان را به صورت اینترنتی انجام داد.
LMS یک نرم افزار و برنامه عموماً تحت وب می باشد که مدیریت، مستندسازی، پیگیری، گزارش گیری و ارائه دوره های تحصیلی و برنامه های آموزشی را انجام می دهد. این نرم افزار به مدرس این امکان را می دهد که محتوای الکترونیکی دوره آموزشی خود را هر چه آسان تر در اختیار شرکت کنندگان و دانشجویان قرار دهد، کوئیزها، تست ها و امتحانات غیرحضوری یا حضوری را برگزار کند، تکالیف مربوط به دروس را در یک سیستم تحت وب به دانشجویان تخصیص دهد، وضعیت دانشجویان را پیگیری کند و به سایر امکانات از این قبیل در یک سیستم بر مبنای اینترنت دسترسی داشته باشد. سیستم مدیریت یادگیری برای ارائه محتویات آموزشی به دانشجویان طراحی شده است، اما این سیستم این قابلیت را دارد تا کلاس ها و دوره ها را بطور کاملا غیر حضوری، آنلاین و از راه دور برگزار کند. علاوه بر این امکانات، سیستم مدیریت یادگیری فقط برای برگزاری دوره های آموزشی نیست. این سیستم در برخی سازمان ها و موسسات به عنوان سیستم مدیریت عملکرد کارکنان استفاده می شود. سیستم مدیریت عملکرد کارکنان یا سیستم ارزیابی عملکرد کارکنان سازمان، شامل ارزیابی عملکرد افراد درون سازمان، مدیریت شایستگی، تحلیل شکاف بین مهارت افراد، برنامه ریزی موفقیت سازمان و ارزیابی چندوجهی می باشد.
سیستم LMS دارای دو بخش بسیار مهم است که عبارت انداز:
• سیستم ارائه دوره های آموزشی: با گسترش ارتباطات آنلاین، بسیاری از آموزشگاه ها، دانشگاه ها و مدرسان تصمیم گرفته اند که کلاس آنلاین برگزار و در بستر LMS به مخاطبان خود ارائه کنند. به بیانی دیگر، LMS بستری مناسب برای آموزش های غیرحضوری است که به فعالان آموزش اجازه می دهد تا محتواهای خود را به صورت آنلاین ارائه کنند.
• سیستم مدیریت: کاربران با استفاده از این سیستم می توانند دوره های آموزش آنلاین خود را سازماندهی و مدیریت کنند. به عنوان مثال، افراد با سیستم LMS می توانند آپدیت های جدیدی را به دوره آموزشی اضافه کنند یا از حضور و غیاب شرکت کنندگان مطلع شوند. مهم ترین بخش LMS، سیستم مدیریت آن است که بخش عمده ای از نیاز فعالان آموزشی را برطرف می کند.
مشاغل مختلف در هر سایزی می توانند از سیستم مدیریت یادگیری lms استفاده کنند؛ فرقی نمی کند این مشاغل بزرگ باشند، متوسط باشند یا حتی کوچک باشند؛ در هر صورت این سیستم می تواند به افزایش کارایی آن ها کمک کند. برای مثال سازمان های دولتی، موسسات آموزشی سنتی، موسسات آنلاین و غیره همه جزو گزینه های مناسب برای استفاده از این نرم افزار هستند. این سیستم روش های آموزشی سنتی را بهبود می بخشد و در صرفه جویی زمان و هزینه موثر است. هدف نهایی استفاده از این سیستم این است که درآمد شما افزایش پیدا کند. این نرم افزار همچنین در به حداقل رساندن استفاده از مواد کاغذی کمک می کند و از یادگیری از راه دور پشتیبانی می کند. متمرکز کردن داده های آموزشی چندین مزیت را به همراه دارد. اینکار به مربیان و مدیران اجازه می دهد تا به راحتی به داده ها و برنامه های درسی دانش آموزان دسترسی داشته باشند. دسترسی بهتر به داده ها باعث بهبود کارایی و کیفیت زندگی آنها می شود. از سوی دیگر با اجتناب از سیستم های تکراری و مخازن اطلاعات باعث صرفه جویی در هزینه می شود. همچنین به مربیان اجازه می دهد تا آموزش و مشارکت دانش آموز را به طور مقیاس پذیر شخصی سازی کنند.
یک سیستم مدیریت یادگیری راهی برای ایجاد و تولید محتوا آنلاین، نظارت بر مشارکت دانش آموزان و ارزیابی عملکرد دانش آموزان در اختیار مربی قرار می دهد. همچنین یک سیستم lms ممکن است توانایی استفاده از ویژگی های تعاملی مانند بحث های موضوعی، ویدئو کنفرانس و انجمن های گفتگو را در اختیار دانش آموزان قرار دهد. این پلتفرم اغلب توسط مشاغل در هر اندازه ای که باشند، سازمان های دولتی، موسسات آموزشی سنتی و موسسات آنلاین/مبتنی بر آموزش الکترونیکی استفاده می شوند. این سیستم ها می توانند روش های آموزشی سنتی را بهبود بخشند و در عین حال در زمان و هزینه سازمان نیز صرفه جویی کنند. یک سیستم موثر به مربیان و مدیران این امکان را می دهد تا عناصری مانند ثبت نام کاربر، محتوا، تقویم، دسترسی کاربر، ارتباطات، گواهینامه ها و اعلان ها را به طور موثر مدیریت کنند.
امکانات مهم سامانه سیستم مدیریت یادگیری lms را میتوان به موارد زیر تقسیم کرد:
1. ایجاد دوره آموزشی: یکی از مهم ترین امکاناتی که LMS دارد امکان ایجاد دوره های آموزشی است. در برخی از LMSها باید محتوای آموزشی را در یک سیستم دیگر بسازید و سپس آن را به برنامه وارد کنید. پیداکردن یک LMS که شامل ویژگی ایجاد دوره باشد، به ساده سازی فرایند شما کمک می کند.
2. مدیریت کاربران در lms: از مهم ترین ویژگی هایی که یک سامانه آموزش مجازی lms باید داشته باشد این است که بتوانید به کمک آن کاربران را مدیریت کنید. شما باید بتوانید فراگیران را ثبت نام کنید؛ آزمون بگیرید؛ به زبان آموزان نمره بدهید؛ هزینه ها را مدیریت کنید و روی دسترسی افراد برای مشاهده محتواهای مختلف نظارت داشته باشید. یک LMS خوب به شما کمک می کند کارهای تکراری را اتوماتیک کنید تا فرایند کار برای شما راحت تر شود.
3. ارزیابی فرایند زبان آموزان: شما باید بتوانید به کمک LMS فرایند یادگیری زبان آموزان را کنترل و ارزیابی کنید. برای مثال شما باید قادر باشید به کمک این سیستم بررسی کنید که آیا زبان آموزان شما تکالیف خود را انجام داده اند. شما با کمک LMS می توانید به صورت خودکار و سریع به آمار ثبت نام، سوابق حضور دانش آموز، نمرات او و... دسترسی داشته باشید.
4. دریافت گزارش های مختلف: شما می توانید از سامانه آموزشی lms گزارش های مختلفی به دست آورید. یک LMS خوب فقط زبان آموزان را ارزیابی نمی کند؛ بلکه کل سیستم آموزشی را می سنجد. با استفاده از این ویژگی می توانید به نمودارها و گزارش های مختلفی دسترسی داشته باشید.
5. استفاده از انواع فرمت آموزشی: با استفاده از LMS می توانید انواع فرمت های آموزشی را به اشتراک بگذارید. شما می توانید از فایل های مختلفی مثل عکس، متن، ویدئو، صدا و غیره برای ایجاد یک آموزش کامل تر استفاده کنید.
6. تشکیل دوره آفلاین در lms: اگرچه برگزاری کلاس های مجازی همزمان، مزایای زیادی دارند اما بسیاری از افراد دنبال آموزش آفلاین هستند. شما می توانید از سیستم مدیریت یادگیری استفاده کنید تا در کنار برگزاری دوره های آنلاین، دوره های آفلاین را هم پشتیبانی کنید.
7. آشنایی با نظرات مختلف: در یک سامانه آموزشی lms خوب باید افراد مختلف از جمله زبان آموزان و استادان امکان نظردهی داشته باشند. این بازخوردها باعث می شود روند کلی کار شما بهبود پیدا کند.
8. استفاده از هوش مصنوعی(ai) در lms: هوش مصنوعی در یک LMS باعث شخصی سازی شدن تجربه یادگیری زبان آموزان می شود. هوش مصنوعی می تواند براساس دوره هایی که کاربر گذرانده است، دوره های جدیدی را به او پیشنهاد دهد و این کار می تواند برای کاربران جالب و مفید باشد.
مؤسسات و شرکتهای بسیاری که در دنیای تجارت آموزشی فعالیت دارند، برنامه های کاربردی پیچیده و عظیمی طراحی کرده اند که با عناوین متنوعی همچون سیستم مدیریت آموزشی، سیستم مدیریت کارآموزی، سیستم سرپرستی فعالیت آموزشی، سیستم آموزشی مجتمع وغیره به کاربران آموزش الکترونیکی عرضه می شوند. فناوری آموزش الکترونیکی LMS از جمله وب سیتی، سامانه مودل یا Moodle، سامانه ساکای یا Sakai و سامانه بلک بورد، جدیدترین و به روزترین و محبوب ترین سیستم های مدیریت آموزش LMS هستند که در امر تدریس و یادگیری مورد استفاده قرار می گیرند. این سیستم ها انواع مختلفی دارند که در ادامه به معرفی انواع و نمونه های آن می پردازیم. دو مدل مختلف شامل سیستم های منبع باز و سیستم های تجاری در این حوزه شکل گرفته اند. دانشگاه Berkeley از سیستم های آموزشی مختلفی به صورت آزمایشی استفاده کرده است. سیستم های تجاری وب سیتی و بلک بورد و سیستم های منبع باز ساکای نمونه هایی از آنها هستند. دو سیستم مودل و ساکای به دلیل صرفه جویی در هزینه ها و سهولت کنترل، در میان سایر سیستم های منبع باز از محبوبیت خاصی برخوردار هستند.
با وجود اینکه راه اندازی آموزش مجازی تغییرات اساسی در روش های نوین آموزشی ایجاد و سامانه مدیریت آموزشی فرایند آموزش و یادگیری را به شدت تسهیل کرده اند کاربران ممکن است در فرایند طراحی، پیاده سازی و اجرای این سیستم با چالش هایی مواجه شوند. وجود زیرساخت های مختلف از جمله زیرساخت فناوری، فرهنگی، قانونی و تخصصی برای تحقق آموزش الکترونیکی امری حیاتی به نظر میرسد. می توان گفت مهم ترین سرمایه آموزش مجازی، محتوای آموزشی آن است. بنابراین، تصویب قوانینی برای حمایت از حقوق پدیدآورندگان و صاحبان محتوای آموزشی و نظارت بر اجرای صحیح این قوانین شرط اساسی برای گسترش این قبیل فعالیت ها است. در آموزش مجازی حدود نیمی از محتوای آموزشی توسط استاد تدریس می شود و مابقی با همکاری و تعامل دانشجویان، مطالعه و بررسی می شود. بنابراین محتوای درسی مورد نیاز دوره می بایست مناسب و قابل درک تولید شده باشد.