در دنیای کامپیوتری حال حاظر فناوری اطلاعات یکی از تکنولوژی هایی می باشد که زندگی انسان ها را دستخوش تغییراتی نموده است، این مفهوم باعث تاثیرگذاری بر الگوهای زندگی و مدیریت آن، روش تحقیق و آموزش، حمل و نقل و مسائل امنیتی گردیده است. فناوری اطلاعات بر مهارت استفاده از سیستم کامپیوتری، سیستمهای ارتباطات از راه دور و ذخیره سازی آنها، کاربرد و انتقال داده اشاره می نماید. این مقوله از طریق منابع الکترونیکی برای دستیابی به داده ها عمل میکند که با گسترش علوم کامپیوتر و تکنولوژی اجرای سیستمها و کاربردهای اطلاعاتی ارتباط مستقیم دارد. فناوری اطلاعات مبحث در حال پیشرفتی میباشد که به سرعت بازارهای جهانی را به خود اختصاص میدهد، با این وجود سرمایه گذاری های عظیمی را جذب و درآمدهای فراوانی را نسیب شرکت ها و سازمانها نموده است.
نقش فناوری اطلاعات در افزایش بهره وری سازمان
واژه فناوری اطلاعات یا Information Technology توسط لویت و وایزلر در سال ۱۹۸۵ به منظور بیان نقش رایانه در پشتیبانی از پردازش دادهها در سازمان های بزرگ و کوچک مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۹۶۲ موسسه فنی جورجیا مفهوم فناوری اطلاعات را چنین بیان کرد که دانش بررسی ویژگی ها و چگونگی اطلاعات نیروهای حاکم بر جریان داده ها و ابزار آماده سازی آن ها جهت افزایش عملکرد سازمان میباشد، آماده سازی اطلاعات باعث بررسی دقیق وعلمی، جمع آوری، سازماندهی، ذخیره سازی، بازیابی، تفسیر و اشاعه و استفاده از این اطلاعات در پروسه عملیاتی مجموعه خواهد شد. در کل فناوری اطلاعات مطالعه، طراحی و مدیریت سیستمهای اطلاعاتی مبتنی بر کاربردهای نرم افزاری و سخت افزاری کامپیوتر است که به این ترتیب آن داده های کاربردی گردآوری شده و برای پروژه های مختلف استفاده میشوند.
با پیشرفت Information Technology در صنعت نرم افزار، بخش عمده ای از مباحث مرتبط با سیستم ها و نحوه انجام پروژه ها متحول شده که دلیل سرمایه گذاریهای سنگینی در کشورهای بزرگ برای تجهیز سازمانها به سخت افزارهای کامپیوتری، برنامه های فنی و مدیریتی، توسعه شبکه های داخلی واتصال به شبکه اینترنتی می باشد. افزایش ورودی داده ها به سازمان موجب افزایش خروجی و در نتیجه موجب افزایش بهروری سازمان خواهد شد. حال سازمان ها با تنوع وسیعی از سیستم های وابسته به IT هر کدام بر حوزه و بخش خاصی از فرآیند تجاری،اداری و خدماتی خود متمرکز و ابزاری قدرتمند همچون پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمانی یا Enterprise Resource Planning را فراهم آورده اند، این ابزار توانمند ساز سازمانی به قابلیت بسترسازی ساختار سازمان و فرآیند عملیاتی و اقتصادی مجموعه توجه دارد.
در کشور ما نیز سرمایه های بسیاری به سمت، افزایش امکانات مرتبط با فناوری اطلاعات در سازمان ها، توسعه شبکه های داخلی و بهبود برنامه های کاربردی در مدیریت، روانه شده است. در این شرایط که حجم ورودی های اطلاعاتی سازمان افزایش میابد بی راه نیست که انتظار افزایش نتایج خروجی و در نهایت افزایش بهره وری را داشته باشیم. تکنولوژی های سازمانی نوین و سیستم های اطلاعات، به مدیران در جهت افزایش توانایی های آنها برای کنترل فعالیت ها در سازمان و کمک به تصمیم گیری، یاری می رساند.
در علوم اقتصاد، بهره وری از مفاهیم مهم است که اشاره به برداشت حداکثری از منابع و نیروی انسانی، کاهش هزینه های کلی تولید دارد. درحالی که منفعت تمام گروه ها اعم از مدیریت، کارکنان و مصرف کنندگان در آن لحاظ شده باشد. در این شرایط یکی از بهترین ابزار هایی که اقتصاد دانان به آن اعتقاد دارند، به کار بستن فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان و مجموعه است. در حال حاضر با توجه به بالا گرفتن رقابت بین شرکت ها و سازمان ها برای جذب و حفظ مشتری، بنگاه های اقتصادی نه تنها فناوری اطلاعات را در مجموعه خود به کار می گیرند، بلکه از دیگر فناوری های جدید نیز برای پوشش دادن نیاز های خود و مصرف کنندگان بهره می گیرند.
فناوری اطلاعات با آسان سازی روند تولید، کمک به ورود دانش روز در اقتصاد، افزایش فعالیت های تحقیق و توسعه و ایجاد فرصت های شغلی جدید، به خودی خود توسعه اقتصادی را به همراه دارد. اثرات فناوری بر رشد از گذشته مورد بحث بوده است که در نهایت به سه دسته قابل تقسیم است : اول در گروه کالا های واقعی و مشخص که افزایش ارزش نهایی را در پی دارند، دوم در مباحث بهره وری نیروی انسانی و در دید، سوم افزایش بهره وری کلی در دراز مدت خواهد بود.
تجزیه و تحلیل داده ها در دو مرحله انجام می شود :
در مرحله اول تنها رابطه مثبت بین سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات و بهره وری در سازمان آشکار می شود بلکه بازگشت سرمایه بیشتر از طریق فناوری اطلاعات در قیاس با سرمایه های دیگر نیز قابل مشاهده خواهد بود.
در قدم دوم عوامل مهندسی مجدد فرایندها توسط متخصصان سازمان ارزیابی می گردد، تنایج نشان خواهد داد که تفاوت بسیاری بین شرایط حاضر با شرایط مطلوب سازمان وجود دارد.
در نهایت این نتیجه به دست می آید که افزایش بهره وری کل، ارتباط نزدیک و مستقیمی با سرمایه قرار داده شده در بخش تحقیق و توسعه (R&D) و فناوری اطلاعات دارد.