زبان های برنامه نویسی متعددی هستند که از آنها برای انجام اعمال و توابع مختلف در وب استفاده می شود. اما می توان گفت که زبان جاوا اسکریپت(Java Script) محبوبترین و پرکاربردترین زبان برنامه نویسی و یا بهتر بگوییم زبان اسکریپت نویسی شناخته شده در دنیای وب است. درخلال طراحی سایت گاهی شما نیاز پیدا می کنید اتفاق خاصی در صفحه رخ بدهد و یا محاسباتی انجام شده و در نتیجه آن تغییراتی در صفحه صورت بگیرد. آشنایی با زبان اسکریپتی جاوا اسکریپت و یا به اختصار Js، شما را در تسهیل و انجام اینگونه انتظارات یاری می کند.
جاوا اسکریپت مانند تمام زبان های اسکریپتی حاوی دستورات و امکاناتیست که تعاملاتی را در سایت فراهم می آورد و در جهت داینامیک کردن صفحات وب استفاده می شود و مانند سایر زبان های اسکریپتی در واقع کوچک شده ی زبان برنامه نویسی مادر است و تعدادی از دستورات و امکانات برنامه نویسی در زبان مادر از اینگونه زبان ها حذف شده است، چرا که در حقیقت زبان های اسکریپتی برای استفاده در شبکه نوشته می شوند و باید کمترین زمان اجرا و پیچیدگی را داشته باشند.
دستورات جاوا اسکریپت در داخل صفحه و اکثرا در سمت کلاینت اجرا می شوند و با محتویات خود صفحه لود میگردند. در نتیجه باید از قوانین مطرح شده تبعیت کنند و حتی الامکان سبک و سریع باشند.
جاوا اسکریپت چه کاربردی دارد؟
همانطور که پیشتر نیز گفته شد، جاوااسکریپت می تواند تعاملاتی را بین سایت و کاربر ایجاد نماید و نیز امکان اعمال تغییرات در زمانهای خاص روی صفحه شما را فراهم کند، مثلا نمایش دانه های برف روی صفحه سایت به مناسبت تعطیلات کریسمس و ... . نمونه های زیر چندی از کاربردهای جاوا اسکریپت در وب است:
به عنوان مثال با کلیک بر روی دکمه زیر، استایل های تعریف شده برای متن تغییر می کند:
جاوا اسکریپت می تواند استایل المان های HTML را تغییر دهد.
تغییر در نمایش یک تصویر با اعمال کلیک کاربر:
روی لامپ کلیک کرده و آن را روشن یا خاموش کنید.
- امکان انجام محاسبات ریاضی با توجه به ورودی های عددی کاربر
- امکان بررسی محتویات فرم های قرار گرفته روی سایت
- امکان نمایش پیغام های مختلف با ظاهر های متفاوت روی سایت پس از بازدید کاربر و یا در حین بازدید
- تشخیص نوع مرورگر استفاده شده کاربر و نمایش محتویات صفحه بر اساس نوع مرورگر
- توانایی تشخیص IP، نوع سیستم عامل، نوع مرورگر بازدید کننده
- ایجاد انیمیشن، متحرک سازی و پویا نمایی
- ایجاد منوهای متحرک و دارای انیمیشن های مختلف
- و قابلیت های بسیار دیگر
نحوه استفاده از جاوا اسکریپت
جاوااسکریپت یک زبان شی گراست و بر اساس موجودیت ها(objects) و خصوصیت های آنها کار می کند. منظور از موجودیت ها در جاوا اسکریپت، آیتم های موجود در مرورگرها هستند مانند پنجره ها، دکمه ها، فرم ها و...
Java Script می تواند روی مشخصه های مختلف موجودیت ها تغییرات متفاوتی را اعمال نماید و بر اساس توابع مورد استفاده نتایج مورد نظر طراح را نمایش دهد. برای استفاده از کد های جاوا اسکریپت در میان صفحه سه روش وجود دارد:
- استفاده از کد در بخشhead
- استفاده از کد در بخشbody
- استفاده از فایل خارجی
در دو روش اول، کدها به صورت داخلی در صفحه استفاده می شوند، یعنی هر جای صفحه که نیاز به اجرای کد خاصی داشته باشیم کافیست کد مورد نظر را در تگ
اسکریپت وارد نماییم( استفاده نکردن از این تگ باعث می شود که مرورگر کد نوشته شده شما را به صورت متن نمایش دهد)، به عنوان مثال:
<script language="Javascript" type="text/javascript">
دستورات جاوا اسکرپتی که قصد استفاده از آنها را دارید در این قسمت وارد می شوند
</script>
در صورتی که کدی داشته باشیم که بخواهیم مطمئن شویم در زمان نیاز اسکریپت لازم حتما لود شده است، آن را در بخش head می نویسیم که در هنگام لود شدن صفحه قبل از هر چیزی کد مورد نظر لود شده باشد. همچنین در صورت استفاده از کد در بخش body لود شدن آنها تا هنگامی که آن بخش از صفحه لود شود به عقب می افتد و اگر صفحه به صورت کامل باز نشود ممکن است اسکرپت ما کار نکند.
در روش سوم، ممکن است شما در چند صفحه مختلف احتیاج به اجرای اسکریپت خاصی داشته باشید. در صورت استفاده از کد اسکریپت به صورت داخلی، شما مجبور هستید در هر صفحه کدهای مورد نظرتان را بنویسید، و هر بار که نیاز به اعمال تغییر خاصی داشته باشید مجبورید تمام صفحات را ویرایش نموده و کد را تغییر دهید.
راه حل جایگزین برای این مسئله استفاده از فایل JS به صورت خارجی است. کدها و توابع در یک فایل جداگانه با فرمت js. ذخیره شده و در صفحات مختلف صدا زده می شود. برای استفاده از این کدها هم در محل مورد نیاز از تگ اسکریپت
استفاده می شود، با این تفاوت که مسیر فایل خارجی اسکریپت نیز در این تگ وارد می شود.به عنوان مثال:
<script type="text/javascript" src="external.js">
</script>
نکته: استفاده از هر سه حالت(حتی به صورت همزمان) در صفحه امکان پذیر است.