آیکان (به انگلیسی: ICANN)، شرکت اینترنتی برای نام ها و شمارههای واگذار شده شرکتی غیرانتفاعی است که در ایالات متحده آمریکا واقع شده است. این شرکت در سال ۱۹۹۸ تاسیس گردید. آیکان مسئول پروتکل اینترنتی، فضای آدرس، تعیین پروتکل، مدیریت سیستم دامنههای کشوری و عمومی و مدیریت سیستم Root Server می باشد.
آیکان سازمان نیمه دولتی است, هدف های این شرکت ثبات در عملکرد اینترنت و توسعه سیاستهای اهداف از پیش تعریف شده در سطح پایین به بالا است. در سند تأسیس این شرکت 35 هدف در نظر گرفته شده که بعضی از آنها به شکل تخصصی و فنی و برخی دیگر به گونه ای, رفتاری برای سازماندهی می باشد.
مدیریت و بررسی مسایل فنی DNS در سطح جهانی اینترنت بر دوش آیکان است تا بدین سبب آدرس دریافتی کاربران صحیح باشد. در این راه، نظارت و سرپرستی بر توزیع مشخصکنندههای فنی و نمایندگی برای نام دامنههای مرتبه بالا (از قبیل com .net. و غیره) انجام میگیرد.
دیگر موارد مورد توجه کاربران اینترنت همچون امور مالی، محتوای اینترنت، spam و محافظت از دادهها خارج از محدوده مأموریت، حیطه وظایف آیکان است.
در راستای ایجاد و حفظ اینترنت جهانی، دولت ها و سازمان های مختلف و متخصصی در درون سازمان آیکان، با هم همکاری می کنند. عملکرد اینترنت و نوآوری و رشد آن چالشهای نو و جدیدی را در زمینه حفظ ثبات اینترنت بوجود میآورد.
در حال حاضر آیکان بدون دریافت سود، برای خیریه و اهداف جمعی که زیر نظر قانون ایالت کالیفرنیا در مورد سازمانهایی که به نفع جمعیت کلی قرار دارد، اداره میشود. این سازمان به وسیله یک هیئت ۱۶ نفره اداره و مدیریت می شود که ۸نفر از آنها به وسیله کمیتههای منتخب به نمایندگی از مؤسسان آیکان انتخاب میشوند.
کنترل آیکان را هیئتی بین المللی بر عهده دارد. مدیر آیکان به همراه کارمندان شرکت به دنبال این هستند که بتوانند به تعهدات آیکان در برابر جامعه اینترنتی عمل کنند.
برای پاسخگویی به تقاضای اقتصاد و فناوریهایی که به سرعت در حال تغییر هستند، امور با همکاری و مشارکت سازمان های دیگر صورت میگیرد. سازمانها و جوامع فنی در قالب کمیته هایی تخصصی به منظور اتخاذ سیاستهای مؤثر و مناسب، به این سازمان مشورت می دهند. بیش از 80 دولت از طریق کمیته مشورتی دولتی GAC توصیههای خود را به آیکان منتقل میکنند.
در رأس همکاری با هیئت مدیره آیکان مجموعه هایی چون : سازمان حمایـت از نام دامنههایی با کد کشورها ccNSO، سازمان حمایـت از نام دامنههای عمومی GNSO، سازمان حمایـت از آدرس ها ASO. قرار دارند
یکی از وظایفی که بر عهده آیکان بود، بررسی مسائل تحلیل مالکیت نام دامنهها برای دامنههای سطح بالای عمومی (gTLD) بود. تلاش آیکان برای چنین سیاستی در همکاری نزدیک با سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) شکل گرفت و نتیجه آن اکنون به اسم سیاست متحدالشکل حل و فصل اختلاف (UDRP) مطرح است. این سیاست در اصل تلاش دارد ساز و کاری سریع، ارزان و منطقی برای حل و فصل اختلافات نام دامنه ارائه دهد و از سیستم دادگاهی سنتی فاصله بگیرد و این کار را از طریق بردن پرونده به مجامعی انجام دهد که درمورد اختلافات نام دامنه حکم میکنند. بر اساس سیاست آیکان، کسی که دامنهای را ثبت میکند، باید بپذیرد که بر اساس UDRP عمل کند و این تا جایی رفته است که کسی نمیتواند بدون پذیرفتن UDRP دامنه ثبت کند.
کمیته مشورتی دولتی آیکان , کارگروهی است که ازنمایندگانی از دولت ها، سازمان های دولتی چند ملیتی و سازمان های بوجود آمده در پی پیمان نامه ها (مانند ناتو) تشکیل شده است. این کمیته را متخصصانی دولتی از 85 کشور جهان و اقتصاد مستقل اداره میکنند. با شرکت در جلسات GAC اعضاء می توانند بر سیاست های متمرکز بر مدیریت سیستم نام دامنه ها DNS و مسائل مرتبط با آن که بر عملکرد اینترنت تأثیرگذار است، نفوذ داشته باشند.
نقش کمیته مشورتی دولتی در ساختار آیکان بسیار پررنگ است. این کمیته نه تنها ساز و کارهایی را فراهم می آورد که بر اساس آن اقتصادها و دولت ها و سازمان های بین دولتی بر اساس آن توصیه هایی را به آیکان ارائه می دهند بلکه حتی این اطمینان را ایجاد می کند که آیکان می تواند از دولت ها مشاوره بگیرد. مشاوره هایی که از GAC دریافت میشود در سطوح مختلف آیکان لحاظ می شوند و البته باید این نکته را هم بیان کرد که GAC نقشی در رای گیری های تعیین هیئت مدیره آیکان ندارد.